Łazienkowy obiekt sanitarny po raz pierwszy wstrząsnął światem w 1917 roku. To właśnie wtedy Marcel Duchamp po raz pierwszy zaprezentował „Fontannę”, czyli nic innego jak odwrócony pisuar. Prowokacja znanego artysty, dadaisty, związanego z kubizmem, sztuką konceptualną i ready made uznawana jest za przełom w sztuce XX wieku. Od tego czasu wiele się zmieniło, jednak jak się okazuje, widok codziennych przedmiotów w niecodziennych okolicznościach szokuje do dziś. Świetnym tego przykładem, jest instalacja „Rota et speculum” stworzona dla marki Geberit, uhonorowana w konkursie LIT Lighting Design Awards 2022.
Pisuary w świecie sztuki
Dlaczego muszle i pisuary ulubowały sobie świat sztuki? Na co dzień widujemy je w zupełnie zwyczajnych okolicznościach, można powiedzieć — proza życia. W pewnym momencie możemy wręcz przestać zwracać na nie uwagę, nasz mózg tak bardzo przyzwyczaja się do ich obecności, że zaczyna je ignorować niemal tak, jak skrawek własnego nosa, który wkrada się w pole widzenia. Zatem co sprawia, że odbieramy je zupełnie inaczej, kiedy widzimy je na salonach?
Zmiana okoliczności powoduje, że porcelanowe obiekty nagle stają się wyrwane z kontekstu i możemy spojrzeć na nie z zupełnie nowej perspektywy. Są prowokujące i na pierwszy rzut oka nie pasują do eleganckich przestrzeni wystawowych. Ale czy sztuka musi być elegancka?
W dobrym świetle
Może, ale nie musi, choć twórcy Hanczar studio świetnie poradzili sobie z tym tematem, znajdując doskonały balans między przyziemnymi przedmiotami a wysublimowanym sposobem ich prezentacji. Na wystawie w Sali Lustrzanej Pałacu Zamoyskich zobaczymy muszle sedesowe, umywalki i pisuary umieszczone na lustrzanej tafli. Z każdej strony doświetla je naprzemiennie różowe i kobaltowe światło, a wokół rozbrzmiewa muzyka stanowiąca dodatkowe medium, mające na celu pobudzenie więcej zmysłów.
Instalacja została umieszczona w przestronnej sali, pod pałacowymi żyrandolami. Całokształt sprawia, że pomału wyciszamy skojarzenia, które automatycznie budzą się w naszych umysłach na widok ceramiki łazienkowej. W zamian za to zaczynamy dostrzegać nowe formy, które na naszych oczach odgrywają rolę dzieła sztuki.
Musimy przyznać, że wygląda ciekawie.